De kern van dit programma is gericht op de veiligheid en leefbaarheid van inwoners, ondernemers en bezoekers van onze gemeente. Daar waar de veiligheid tekort schiet, is de ambitie van dit programma om dat tekort te verkleinen. Leefbaarheid wordt voor een belangrijk deel bepaald door (ervaren) veiligheid. Toezicht en handhaving zijn instrumenten die bijdragen aan het vergroten van leefbaarheid, duurzaamheid, gezondheid en veiligheid. Het gaat om toezicht en handhaving van regels binnen het domein van de fysieke leefomgeving: milieu, ruimtelijke ordening, bouwen, (brand)veiligheid, APV en de bijzondere wetten (zoals Drank- en Horecawet, Wet Bibob, artikel 13b Opiumwet).

Nuenen is, in vergelijking met de andere gemeenten in de politieregio Oost-Brabant, relatief veilig. Dit blijkt onder andere uit de Veiligheidsmonitor 2017. Inwoners beoordelen de leefbaarheid van hun woonbuurt met een 7,8 (was in 2013 ook een 7,8). Het rapportcijfer voor de veiligheid in de woonbuurt is een 7,7 (was in 2013 7,5). De eerstvolgende Veiligheidsmonitor wordt uitgevoerd in de tweede helft van 2021.

Coronapandemie

De uitbraak van corona eind februari 2020 heeft een enorme impact op ons allemaal. Toen begin maart in Nederland het aantal besmettingen en ziekenhuisopnames toenam, werd de nationale crisisstructuur geactiveerd. De implementatie van de (kabinets)maatregelen werden gerealiseerd door het gebruik van elkaar opvolgende regionale noodverordeningen. Het toezien en handhaven op de noodverordening moest snel ingeregeld worden binnen de gemeentelijke organisatie, zoals binnen het cluster Toezicht, Handhaving, Openbare orde en Veiligheid (THOV). Vanaf eind mei zijn de gemeente Nuenen en drie Dommelstroom-gemeenten (Son en Breugel, Geldrop-Mierlo en Valkenswaard) gaan samenwerken met een beveiligingsbedrijf met speciale expertise in 'crowd control'. De beveiligers zijn aangewezen als gemeentelijk toezichthouder en zijn, met name, horeca, detailhandel, verenigingen, scholen en de openbare ruimte gaan bezoeken. Vaak werd op locatie geadviseerd hoe kon worden voldaan aan de noodverordening. Ze hebben als dat nodig was ook mensen aangesproken en waarschuwingen uitgedeeld. Sinds medio maart zijn ongeveer 300 vragen en verzoeken met betrekking tot coronamaatregelen aan de gemeente voorgelegd. Terugkijkend zijn wij, samen met onze partners zoals politie, heel tevreden over deze manier van samenwerken. 
In totaal is er ongeveer 200 keer op locatie geadviseerd door toezichthouders, zijn er 164 formele waarschuwingen gegeven (110 door politie, 29 door de boa’s en 25 door toezichthouders), is er 15 keer een proces-verbaal opgemaakt, zijn er 2 voornemens tot een last onder dwangsom verstuurd en 2 keer een last onder dwangsom opgelegd.

Het uitbreken van de pandemie noopte ons tot heroverweging van prioriteiten voor het cluster THOV. Een aantal ambities zijn uitgevoerd (invoering exploitatiestelsel autobranche en cameratoezicht op Eeneind), maar lang niet alle activiteiten die gepland waren en waar middelen voor zijn vrijgemaakt konden worden opgepakt. Dit geldt met name voor het datagedreven werken binnen het toezicht-, handhavings- en veiligheidsdomein, het verbeteren van de gemeentelijke informatiepositie, het opstellen van het actieprogramma Ondermijning, het opstellen en uitvoeren van het Verbeterprogramma Bedrijventerreinen en zijn er minder signaaldocumenten opgemaakt om te bespreken in RIEC-verband. Ook zijn er in verband met coronamaatregelen geen presentaties gegeven, bijvoorbeeld over het voorkomen van woninginbraken, aan buurt/wijk/ouderenverenigingen.

Criminaliteitscijfers  

Het criminaliteitsbeeld is vorig jaar sterk beïnvloed door de coronapandemie. Het meest in het oog springt de daling van het aantal inbraken (2019=59 en 2020=47) en de toename van online misdrijven (2019=1 en 2020=6). Wel steeg voor Nuenen het totaal aantal geregistreerde misdrijven, namelijk van 658 (2019) naar 732 (2020).

Aanpak Ondermijning

We constateren dat de samenwerking binnen de politie-eenheid Oost-Brabant en het basisteam Dommelstroom in 2020 is verstevigd. We zijn gestart met een structureel overleg tussen de basisteamprogrammaleider Dommelstroom en de zes gemeentesecretarissen om de samenwerking op net gebied van weerbaarheid te versterken. Hieraan zijn vijf thema’s met projecten gekoppeld (Veilige Publieke Taak, Integriteit, Bibob, Actieplannen, Verhogen Informatiepositie). Effect hiervan wordt gezien in, onder andere, de beweging die een aantal gemeenten hebben gemaakt ten aanzien van taakverschuiving en uitbreiding op gebied van veiligheid, waaronder ondermijning.
Uit analyses blijkt dat wij onze informatiepositie verder moeten versterken. Hierbij is de ambitie om een Veiligheidsinformatieknooppunt (VIK) op te richten: één centraal punt informatiepunt ter verbetering van de aanpak van ondermijnende criminaliteit én veiligheidsproblematiek. In 2020 zijn daar samen met Dienst Dommelvallei en de gemeente Son en Breugel en gemeente Geldrop-Mierlo de eerste stappen voor gezet. Er is een data-analist ingehuurd die hierbij heeft ondersteund.

Bestuurlijk overleg tussen burgemeesters, Officier van Justitie, politiechefs en Belastingdienst vindt jaarlijks 4 keer per jaar plaats binnen de Lokale Stuurgroep Ondermijning (LSO). Er wordt, naast de RIEC-casusoverleggen, zes keer per jaar ambtelijk afgestemd met de partners Openbaar Ministerie, politie, Belastingdienst en de zes gemeenten, de basisteamprogrammaleider en RIEC-accountmanager.

In 2020 zijn 2 casussen onder het convenant van het Regionaal Expertise en Informatie Centrum (RIEC) opgepakt samen met de partners (onder andere politie, OM, Belastingdienst, Sociale Dienst en FIOD). Daarnaast heeft de LSO besloten om bedrijventerrein Eeneind als handhavingsknelpunt aan te merken. Verder hebben we 1 keer deelgenomen aan de regionale actieweken, waarbij gemeente en partners integrale controles houden. In 2020 is het startschot gegeven voor het Dommelstroom Interventieteam (DIT). Door corona hebben er geen integrale controles onder de DIT-vlag kunnen plaatsvinden. Wel heeft 1 bestuurlijke controle plaatsgevonden in het buitengebied en 1 controle op bedrijventerrein Eeneind (in 2019 waren dat er 5).    

Op 3 maart 2020 is het vernieuwde Damoclesbeleid (artikel 13b Opiumwet) vastgesteld. Doordat de Dommelstroomgemeenten nu allemaal hetzelfde Damoclesbeleid hanteren, wordt er een gesloten front gevormd. Met dit uniforme beleid kan het waterbedeffect worden tegengegaan. 

In 2020 heeft de burgemeester twee bestuurlijke rapportages ontvangen van de politie. In 2020 is één pand voor 3 maanden gesloten geweest omdat daar softdrugs zijn aangetroffen. Omdat vrees voor aantasting van de openbare orde aanwezig was, heeft de burgemeester ook besloten om tijdelijk cameratoezicht toe te passen en hebben diverse gesprekken met bewoners, politie en burgemeester geleid tot het terugbrengen van de rust in de straat.
De andere bestuurlijke rapportage ging over bedrijventerrein Eeneind. Onder maatregel 3 leest u meer hierover. 
In de Apv is het nieuwe artikel 2:79 opgenomen. Dat artikel is een uitwerking van artikel 151d Gemeentewet waarin is opgenomen dat de burgemeester bevoegd is op te treden bij woonoverlast. In 2020 heeft de burgemeester geen gebruik hoeven maken van deze bevoegdheid. We hebben tien Bibob-onderzoeken uitgevoerd in de kader van aanvragen voor een Drank- en horecavergunning. De onderzoeken hebben geen aanleiding gegeven om de vergunningen te weigeren.

In onze gemeente wordt helaas nog steeds regelmatig (drugs)afval gedumpt. In 2020 hebben wij, voornamelijk in het buitengebied, 118 dumpingen van regulier (huishoudelijk) afval (2019=121) geconstateerd waarvan 19 dumpingen van drugsafval (2019=19).
Afvaldumping leidt zelden tot handhaving, omdat de overtreder meestal niet kan worden achterhaald. Slechts in uitzonderlijke gevallen, als in het doorzochte afval naam- of adresgegevens worden gevonden, kan iemand worden aangesproken. Zelfs dan is het moeilijk om eventuele kosten te verhalen, omdat bewezen moet worden dat deze persoon ook daadwerkelijk de overtreder is.

Toezicht- en Handhavingstaken 

In 2020 hebben onze Boa’s totaal 715 meldingen in behandeling genomen (2019=709). De meest meldingen gingen over zwerfafval op straat. Daarnaast zijn verhoudingsgewijs veel meldingen gedaan met betrekking tot verkeer/parkeeroverlast’, afvalstort in het buitengebied en conflicten in de openbare ruimte. De overige meldingen hadden voornamelijk betrekking op gebruik van het openbaar gebied en overlast door derden (onder andere honden, katten en overlast door jeugd). 

In 2020 hebben totaal 486 interventies plaatsgevonden. Dit is een aanzienlijke daling ten opzichte van 2019 maar is te verklaren vanwege inzet van capaciteit op toezicht en handhaving van de coronamaatregelen. In 47 situaties is een sanctie opgelegd. De overige 439 interventies zijn afgedaan met een waarschuwing. De Boa’s dragen vanaf eind december 2020 structureel bodycams als aanvulling op de basisuitrusting. Het kader voor het gebruik van de bodycams is uitgewerkt in een beleidsregel. 

In 2020 had het coronavirus veel invloed op al dan niet doorgaan van de (geplande) toezicht en handhavingstaken. Vanwege de bepalingen van de noodverordening gerelateerd aan contacten, aantal bezoekers, het tijdelijk stilleggen van branches  etc. zijn diverse geplande controles niet doorgegaan. Reguliere controles, zeker de onaangekondigde controles van de gemeente maar ook van de VRBZO en ODZOB  zijn niet allemaal doorgegaan. Controles die noodzakelijk waren in verband met verhoogde risico’s en/of gevaarzetting hebben wel doorgang kunnen vinden. Hieronder een totaaloverzicht:

  • gereedmeldingen adressen/projecten bouwen: 399 (van dakkapellen en complete woningen tot asbestsaneringen) (2019=334)
  • milieucontroles: 30 (2019=60)
  • hercontroles milieu: 2 (2019=18)
  • controles brandveiligheid: 17 (2019=75)
  • controles Drank- en Horecawet: 0 (2019=22)
  • klachten en meldingen openbare ruimte (inclusief milieumeldingen ODZOB): 763 (2019=753)
  • processen verbaal (Boa's): 47 (2019=105)
  • waarschuwingen (Boa's): 439 (2019=574)
  • stortingen buitengebied drugsafval: 19 (2019=25)

Inzet van handhavingsinstrumenten 2020:

  • 29 waarschuwingsbrieven verstuurd (2019=26)
  • 11 keer een voornemen opgelegd (2019=13)
  • In 8 gevallen heeft dit geleid tot een besluit tot het opleggen van een last onder dwangsom (2019=8)
  • 3 keer besluit tot opleggen bestuursdwang (2019=1)
  • 2 keer aanlijn- en muilkorfverboden opgelegd (2019=2)
  • 15 verzoeken om een handhavingsbesluit, waarvan er 10 zijn afgewezen en 3 ingetrokken en nog 2 in behandeling (2019=4 keer verzoek om handhaving)
  • 7 keer wrakingsbrieven gestuurd (2019=3)
  • 1 handhavingscasus milieu 

Het aantal openstaande klachten / meldingen is afgelopen jaar sterk toegenomen. De personele handhavingscapaciteit is inmiddels op volle sterkte zodat deze veelal snel konden worden opgepakt. We kunnen niet traceren waarom er een sterke toename is van het aantal handhavingsverzoeken. Enkele verzoeken werden voorheen als melding ingediend. De meeste handhavingsverzoeken zijn vanuit één persoon gekomen.  

Het college heeft in 2019 besloten op welke manier 27 oude, openstaande zaken moeten worden behandeld. In 2020 is meer dan de helft van deze zaken afgerond. De resterende 12 openstaande zaken worden verder in 2021 opgepakt.

Er zijn geen Nuenense ambtenaren die melding gemaakt hebben van agressie/geweld bij het uitvoeren van hun taak in het kader Veilige Publieke Taak. Wel door twee medewerkers van het KCC/Balie tijdens werkzaamheden in Nuenen. 

Toename werkzaamheden binnen het veiligheidsdomein
Het aantal taken en de intensiteit daarvan op het gebied van veiligheid en openbare orde nemen toe. Ondermijnende criminaliteit, Veilige Publieke Taak, maatschappelijke onrust, crisisbeheersing, radicalisering en polarisatie, evenementenveiligheid, cybercrime en cybersecurity en een veilige woon- en leefomgeving krijgen steeds meer aandacht in de regio Oost-Brabant, zo blijkt uit het Regionaal Veiligheidsplan. Dit is op lokaal niveau ook voelbaar, de druk op bestuur en medewerkers toe.

Verbinden van zorg en veiligheid 

De verbinding tussen zorg en veiligheid is enorm versterkt de afgelopen jaren. In 2019 heeft het CMD de Aanpak Voorkoming Escalatie (AVE) bij huishoudens met opkomende problematiek geïmplementeerd. Via Veilig Thuis heeft het CMD in 2020 30 zorgmeldingen (2019=32) over huiselijk geweld of kindermishandeling ontvangen. Het merendeel van deze zorgmeldingen is ingediend door de politie. Op 1 januari 2020 is de nieuwe Wet verplichte ggz (Wvggz) van kracht. De wet heeft beleidsmatig en organisatorisch gevolgen voor de gemeente, in het bijzonder de positie van de burgemeester en de nieuwe rol als het gaat om het onderzoek doen in de casus. In 2020 zijn er 6 meldingen gedaan maar die hebben in geen van de gevallen geleid tot een verplichte opname. De burgemeester heeft 3 huisverboden opgelegd (2019=0).

Eind 2019 is begonnen om de verschillende jeugdgroepen in kaart te brengen en hierop een plan van aanpak te schrijven. De groepen zijn inmiddels in kaart gebracht. We weten welke jeugdige bij welke groep hoort. Daarnaast weten we wat de vaste locaties zijn waar de hangjeugd die overlast geeft zich ophoudt. Begin 2020 was het, vanwege het coronavirus, onmogelijk om de groepen goed in beeld te houden, omdat er opeens veel meer jongeren bij de groep aansloten dan voorheen. Inmiddels nemen de groepen weer de ‘normale’ grootte aan. Komende periode gaan we kijken of de samenstelling is veranderd en brengen we de groepen opnieuw in beeld. Vervolgens gaan we weer aan de slag met de uitvoering van het plan. 

Bijdrage 2020 Zorg- en Veiligheidshuis Brabant Zuidoost (ZVHBZO)

In 2020 heeft het ZVHBZO in totaal 2 COM-casussen (lees: complexe casuïstiek op maat) opgepakt als procesregisseur voor Nuenen. Verder zijn er 4 adviezen afgegeven en is er 1 casus aangemeld voor een Persoons Gerichte Aanpak bij het ZVHBZO. 

Bijdrage 2020 Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost (VRBZO)

De coronacrisis in Nederland begon in februari en daarmee had deze ruim 10 maanden van 2020 een grote impact op de samenleving en onze organisatie. Er waren veel partners betrokken bij het bestrijden van deze crisis. De samenwerking met hen was intensief. Gemeenten, GGD, Defensie, Bevolkingszorg, OM, Politie, GHOR, Marchaussee; ieders inbreng was enorm belangrijk en noodzakelijk. Er is samengewerkt aan onder andere noodverordeningen, handhavingskaders, bewaken van de zorgcontinuïteit. Ook werden non-stop vragen beantwoord van ondernemers, bewoners en media. De verwachting is dan ook dat deze crisis de organisatie nog ten minste de eerste helft van 2021 zal beheersen.

Bijdrage 2020 Omgevingsdienst Zuidoost-Brabant (ODZOB)

De meeste VTH-werkzaamheden door de ODZOB zijn, ondanks de uitbraak van het coronavirus, redelijk doorgelopen. Het werk is minder efficiënt uitgevoerd, denk bijvoorbeeld aan meer administratief werk door thuiswerken, het combineren van controles dat lastiger was, het verzetten van toezicht vanwege de opgelegde maatregelen en ook weerstand bij ondernemers. Sommige werkzaamheden, zoals bijvoorbeeld zwemwatertoezicht en horecatoezicht zijn volledig stil komen te liggen. Om de aanwezige capaciteit ook onder deze omstandigheden zo goed mogelijk in te zetten, zijn een aantal werkzaamheden verschoven in de planning en zijn alternatieve werkzaamheden ten gunste van de deelnemende gemeenten uitgevoerd.