Balans tussen preventie, zorg en repressie

In de zoektocht naar een goede balans tussen repressie, zorg en preventie, speelt handhaving een belangrijke rol. Onze focus ligt niet alleen op handhaving en inzet van strafrechtelijke bevoegdheden, maar ook op aspecten als ‘gastheerschap’, balans tussen preventie en repressie en een verbindende proactieve houding richting professionals en bewoners. Juist op het snijvlak van leefbaarheid en veiligheid, willen we een zo effectief mogelijke samenwerking met de politie. Thema’s waarop deze samenwerking effectief kan zijn, zijn onder andere (sociale) overlast, woonoverlast, jeugdoverlast en ondermijning. We streven naar een goed afgestemde toepassing van bestuurlijke en strafrechtelijke interventies in combinatie met een pakket maatregelen gericht op (na)zorg en preventie. De mix van preventie, zorg en repressie, gecombineerd met een informatiegestuurde, gebiedsgerichte integrale benadering moet leiden tot een effectieve probleemgerichte aanpak. Daarom wordt voor 2022 extra budget gevraagd voor toezicht en handhaving op de locaties die aandacht behoeven, zoals de woonwagenlocaties en de bedrijventerreinen. 

Bibob als instrument

Gemeenten krijgen steeds meer te maken met ondermijnende criminaliteit: vormen van criminaliteit die een bedreiging zijn voor de integriteit van het bestuur. Kenmerkend voor ondermijning is de verwevenheid tussen de boven- en onderwereld. Criminelen maken gebruik van legale structuren – zoals vergunningen, subsidies en overheidsopdrachten – om criminele activiteiten uit te voeren. Dit heeft tot gevolg dat de integriteit van de overheid wordt aangetast. Een instrument om de aantasting van de integriteit te voorkomen is de inzet van de Wet Bibob. Op Dommelstroom-niveau streven we naar een zoveel mogelijk uniforme beleidsregel om het zogenaamde 'waterbedeffect' te voorkomen. De bedoeling is om de reikwijdte (welke branches en onderwerpen zijn aangewezen) en het proces te uniformeren en kennis en kunde te delen. Voor Nuenen betekent dit dat er meer branches en onderwerpen worden aangewezen en dus meer aanvragen worden verwacht, naast de reeds aangewezen autobranche op bedrijventerrein Eeneind. We gaan daarmee aan de slag onder andere door extra inzet van een financieel expert. Zie hieronder voor de toelichting.

Aanpak Bedrijventerrein Eeneind

De aanpak op bedrijventerrein Eeneind wordt voorgezet. Vanaf 1 januari 2022 gaan we het cameratoezicht overdragen aan een stichting die verantwoordelijk is voor parkmanagement op Eeneind. Verder wordt vervolg gegeven aan de uitvoering van het exploitatiestelsel voor de autobranche. Er zijn bijna 90 autobedrijven aangeschreven om een aanvraag voor een exploitatievergunning in te dienen. Dit betekent een forse toename van het aantal Bibob-onderzoeken, als onderdeel van de vergunningverlening. Als een bedrijf geen ontvankelijke aanvraag heeft ingediend voor 1 december 2021, wordt in 2022 een handhavingsprocedure opgestart. 

Vanaf medio 2020 is het bestuurlijk interventieteam Dommelstroom (DIT) actief. Ook in 2022 organiseert het DIT integrale controles, waarbij de gemeente controleert op het veilig en rechtmatig gebruik van panden (o.a. op basis van de Woningwet, Wet milieubeheer, Bouwbesluit, bestemmingsplannen en Basisregistratie Personen). We gaan ook een evaluatie uitvoeren. De resultaten worden meegenomen in een nog op te stellen Verbeterprogramma aanpak bedrijventerreinen Nuenen. Met dit Verbeterprogramma willen we komen tot duurzame en gezonde bedrijventerreinen, vanuit de gedachte dat bedrijven een bijdrage leveren aan een brede welvaart. 

Samenwerking met Taskforce-RIEC Brabant-Zeeland

Gemeente Nuenen is partner van de netwerksamenwerking Taskforce-RIEC Brabant-Zeeland. Samen met de partners zoals de politie, het Openbaar Ministerie en de Belastingdienst wordt ondermijnende criminaliteit in Noord-Brabant en Zeeland integraal aangepakt. Om dit te faciliteren betaalt de gemeente Nuenen jaarlijks een bijdrage aan deze netwerksamenwerking. 

Komende jaren wordt verder gewerkt aan het versterken van de bestuurlijke weerbaarheid van de zes gemeenten binnen basisteam Dommelstroom, met ondersteuning van de RIEC-accountmanager en de basisteamprogrammaleider. Het gaat dan om het versterken van de bestuurlijke weerbaarheid voor wat betreft integriteit, Veilig Publieke Taak, actieplannen Ondermijning, Bibob en de informatiepositie.

Het verbeteren van de informatiepositie heeft ook in 2022 prioriteit. Een effectieve aanpak van ondermijnende casuïstiek begint met het opstellen van een goed beeld van betreffende sub- en objecten vanuit alle partners. Gemeenten beschikken over een veelvoud aan gegevens over haar inwoners. Denk aan de Basisregistratie Personen, de WOZ, het uitkeringenbestand en het vergunningenbestand. Het bij elkaar brengen van alle versnipperde informatie binnen een gemeente is een behoorlijke uitdaging. Dit heeft onder andere te maken met de diversiteit van (incompatible) informatiesystemen binnen de gemeentelijke organisaties. Een andere oorzaak is de herhaalde discussie of en in hoeverre informatie mag worden gedeeld tussen gemeentelijke diensten in het kader van privacywetgeving. De aanpak van ondermijning dient met in inachtneming van privacywet- en regelgeving plaats te vinden. Hiervoor is in 2021 het 'Privacy protocol en -reglement bestuurlijke aanpak ondermijnende criminaliteit gemeente Nuenen 2021' vastgesteld. Vanuit het Rijk wordt gewerkt aan de zogenaamde ‘Ondermijningswet’ waarbij onder meer gekeken wordt naar versoepeling van de wetgeving op gebied van intergemeentelijke informatiedeling. In 2022 werken we, samen met Son en Breugel, Geldrop-Mierlo en Dienst Dommelvallei, verder toe naar een geautomatiseerde koppeling van de beschikbare informatie in alle gemeentelijke systemen in de vorm van een zogenaamd VeiligheidsInformatieKnooppunt (VIK).

Extra capaciteit voor openbare orde en veiligheid

In de samenleving spelen veiligheidsthema's een grote rol. Inwoners weten hun ongenoegen over onveilige situaties makkelijker te uiten. Daarnaast wordt de burgemeester steeds meer als een veiligheidsbestuurder gezien. Er is sprake van een toename van bevoegdheden op het gebied van openbare orde, maar vooral op aanpalende terreinen zoals hulpverlening en veiligheid. Zo moet vanaf 2022 elke gemeente een duidelijke aanpak mensenhandel hebben en deze moet vervolgens geborgd zijn. Onderdelen van de aanpak zijn preventie, signaleren, handhaven en hulpverlenen. Daarnaast wordt een steeds groter beroep gedaan op capaciteit voor de bestrijding van ondermijning, door de professionalisering in de interne en externe samenwerkingsketen. Om de taken op het gebied van openbare orde en veiligheid goed te kunnen blijven invullen is extra formatie in deze begroting opgenomen. 

Inzet Toezichthouder Sociaal Domein

Ook voor 2022 extra budget in de begroting opgenomen voor de inzet van een toezichthouder Sociaal Domein in ondermijningscasussen (waaronder RIEC-casussen) en complexe (overlast) casussen zorg en veiligheid. Voor met name RIEC-casussen en inzet voor het Dommelstroom Interventieteam blijkt die inzet hoognodig, willen we het gemeentelijk nalevings- en handhavingsbeleid voor het sociaal domein op een acceptabel niveau houden. 

Inzet financiële expert bij Bibob-toetsing

In 2020 is een evaluatieonderzoek uitgevoerd naar de implementatie, toepassing en knelpunten van de Wet Bibob (Kuin e.a., 2020, Regioplan, Amsterdam). Een belangrijk knelpunt is de personele capaciteit en financiële expertise bij bestuursorganen en in het verlengde daarvan de beperkte bewustwording van integriteitsrisico's: je ziet het pas als je weet op welke signalen je moet letten. Sinds januari 2021 wordt een forensisch accountant ingehuurd om te ondersteunen bij de afhandeling van aanvragen voor een exploitatievergunning voor de autobranche. Deze expert leert ons met een andere bril naar de boekhouding te kijken en meer gerichte vragen te stellen aan de ondernemer om te achterhalen of we van doen hebben met een integere ondernemer. Naast het uitvoeren van het financiële gedeelte van de Bibob-toetsing krijgen medewerkers, waaronder een financieel adviseur van Dienst Dommelvallei, training on the job om de opgedane kennis en kunde duurzaam te borgen. Door in 2022 en de opvolgende jaren extra budget ter beschikking te stellen kunnen we effectiever en efficiënter gebruik maken van het krachtige instrument Wet Bibob.

Toezicht en handhaving coronamaatregelen

Ondanks dat een effectief en veilig vaccin voor handen is, kunnen we niet helemaal terug naar een normale situatie. We moeten blijven toezien en handhaven op de regels. Als gevolg hiervan worden er meerkosten verwacht door onder andere de inzet van externe toezichthouders voor de horeca, winkels, openbare gebouwen, sport- en schoollocaties en de openbare ruimte. Overeenkomstig het voorlopige uitgangspunt dat de maatregelen in het kader van de coronapandemie nog voortduren, gaan wij uit van € 25.000,- meerkosten in 2022.