Algemene inleiding

Net als vorig jaar heeft de gemeenteraad haar eigen proces gevolgd om tot een Kadernota 2021 te komen. De raadsfracties hebben hun wensen voor de aankomende jaren besproken. Het resultaat is een overzicht met aandachtspunten en onderwerpen voor de bestuurlijke agenda. Het college heeft daar een reactie op gegeven. Voor zover relevant voor deze begroting komen we in de beleidsprogramma’s terug op de aandachtspunten en onderwerpen. De raad heeft besloten om het volgende op te nemen in de Kadernota 2021:

1. Concrete doorberekening in de programmabegroting van de volgende aanvullende maatregelen inzake de schulphulpverlening:
   • verlagen van de incassokosten tot maximaal € 75 (voorbeeld Arnhem);
   • schulden van jongeren omzetten in een lening die naar draagkracht wordt afgelost (voorbeeld gemeente Amsterdam), kwijtschelden van de WMO-bijdrage;
2. Mogelijkheden te onderzoeken om de woonlasten te beperken middels een lastenverlichting.

De raad heeft het college gevraagd in een apart overzicht inzichtelijk te maken hoe de kaders hierboven genoemd onder punt 1 en 2 in de programmabegroting 2021 zijn verwerkt. Hieronder hebben wij aangegeven hoe hiermee is omgegaan.

 

Schuldhulpverlening

Verlaging van de incassokosten tot maximaal € 75
Onze verwachting is dat in de praktijk in geval van schuldhulpverlening sowieso meestal niet meer dan € 75 incassokosten in rekening worden gebracht door de gemeente. Hogere kosten worden alleen in rekening gebracht bij inwoners met een eigen woning en/of inwoners die relatief veel afval aan de weg zetten. Gelet hierop zien wij geen aanleiding om hier in de begroting rekening mee te houden, we voorzien immers geen tot weinig extra kosten.

Omzetting van schulden van jongeren in een lening naar draagkracht
Uit navraag bij onze schuldhulpverlener en bij de LEV-groep blijkt dat er in Nuenen weinig jongeren met schulden bekend zijn. En als die er al zijn, dan wordt meestal een oplossing gezocht binnen de familiekring. De afgelopen 5 jaar hebben slechts twee jongeren (tot 27 jaar) een schuldregelingstraject doorlopen. Wij zien in deze cijfers geen aanleiding om in de begroting 2021 rekening te houden met extra kosten.

Kwijtschelden van WMO-bijdragen
Jongeren onder de 18 jaar vallen onder de Jeugdwet en hoeven geen eigen bijdrage te betalen. Jongeren tussen de 18 en 27 jaar betalen maximaal een eigen bijdrage van € 19 per maand, afhankelijk van hun inkomsten. Jongeren tussen de 18 en 27 jaar die op bijstandsniveau zitten en een WMO-bijdrage moeten betalen, krijgen deze kosten vergoed via de bijzondere bijstand. Wij zien hierin geen aanleiding om in de begroting 2021 rekening te houden met extra kosten.

Mogelijkheden tot lastenverlichting
De begroting 2021 biedt geen ruimte voor lastenverlichting. We hebben in deze begroting weinig nieuw beleid opgenomen en kritisch gekeken naar mogelijkheden om bezuinigingen op bestaand beleid door te voeren zonder het huidige voorzieningenniveau aan te tasten. Daarnaast is het onzeker in welke mate het coronavirus nog financiële consequenties heeft in 2021. Daarom zien wij geen mogelijkheden om op dit moment de onroerendezaakbelasting te verlagen.

Er kunnen zich allerlei omstandigheden voordoen waardoor het noodzakelijk of wenselijk is om de begroting van bestaand beleid aan te passen. Het gaat hierbij om beleid waaraan al uitvoering wordt gegeven of waarover al besluitvorming heeft plaatsgevonden. Kortom: voor de uitvoering van dit beleid zijn financiële middelen beschikbaar gesteld. Een verandering/aanpassing kan tot gevolg hebben dat er meer of minder kosten dan wel meer of minder opbrengsten zijn. Daarnaast zijn er autonome ontwikkelingen waarop wij geen of nauwelijks invloed hebben, maar die wel financiële gevolgen hebben. Denk hierbij aan indexeringen, rentestand, hoogte van uitkeringen uit het gemeentefonds en bijdragen aan gemeenschappelijke regelingen. 

Het is ons dit jaar gelukt om de septembercirculaire 2020 van het gemeentefonds te verwerken in de begroting, omdat we deze tijdig hebben ontvangen. Doorgaans komt deze circulaire pas beschikbaar nadat de begroting is opgesteld en voor de behandeling van de begroting in de raad, waardoor in plaats van verwerking in de begroting gekozen wordt voor een 1e begrotingswijziging. Dit jaar is dit niet nodig en de financiële impact van de septembercirculaire 2020 is in deze begroting inzichtelijk gemaakt.

In onderstaand overzicht zijn de financiële consequenties van aanpassingen in bestaand beleid en autonome ontwikkelingen weergegeven, waarbij een negatief getal een nadeel en een positief getal een voordeel ten opzichte van de huidige begroting aangeeft.

Bij de betreffende programma's is hierop een toelichting gegeven.

In de kadernota zijn de wensen van de raad met betrekking tot nieuw beleid opgenomen. In de Kadernota 2021 wordt gevraagd om een doorberekening van enkele mogelijke wijzigingen in het beleid met betrekking tot schuldsanering. Of het huidige beleid op deze punten daadwerkelijk aangepast moet worden, daarover heeft de raad (nog) geen besluit genomen. Daarom hebben we de financiële consequenties van de gewenste aanpassingen aangegeven in de paragraaf Kadernota 2021 van deze begroting. Deze doorberekening hebben we niet opgenomen in het overzicht Nieuw beleid, omdat wij gelet op de beperkte omvang van de problematiek, geen aanleiding zien om hiertoe een raadvoorstel voor te bereiden. Dit is anders als de raad besluit het college opdracht te geven het huidige beleid inzake schuldsanering aan te passen.

Daarnaast hebben we zelf wensen voor nieuw beleid. Gelet op de beperkte financiële ruimte voelen wij ons genoodzaakt om onze ambities naar beneden bij te stellen en scherpe keuzes te maken. Ook veranderingen in de wet- en regelgeving maken het soms noodzakelijk om financiële middelen beschikbaar te stellen voor nieuw beleid. In onderstaand overzicht zijn de financiële consequenties van nieuw beleid weergegeven.

Om tot een sluitende begroting te komen hebben we ook ombuigingen opgenomen in deze begroting. Het gaat dan om 'laaghangend fruit', zonder het voorzieningenniveau aan te tasten. We hebben onderzocht op basis van ervaringscijfers op welke plaatsen we wat budget kunnen 'missen', voor één  jaar dan wel structureel. Zo hebben we wat ruimte kunnen creëren.

 

Net als alle gemeenten wordt ook Nuenen geraakt door de coronacrisis. Ook in 2021 zullen we de gevolgen daarvan nog ondervinden. Het Rijk heeft toegezegd de gemeenten financieel te compenseren. De VNG heeft een extern bureau onderzoek laten doen om een eerste indruk te krijgen van de financiële consequenties van de coronacrisis voor gemeenten. Medio juli 2020 is dit rapport verschenen. Wij gebruiken dit rapport om de gevolgen voor onze gemeente te monitoren. Een van de belangrijkste conclusies van het rapport is dat de verschillen tussen regio’s en type gemeenten groot zijn. Verder is duidelijk dat gemeenten in 2020 al veel kosten hebben gemaakt, maar dat de meeste kosten nog moeten komen. Wij hebben de meerkosten of minderopbrengsten als gevolg van de coronacrisis doorgerekend en in deze begroting opgenomen met het uitgangspunt dat de coronamaatregelen in stand blijven tot 1 juli. Wij verwachten daarvoor gecompenseerd te worden en hebben daarom ook een aanvullende rijksbijdrage begroot. 

In onderstaande tabel staan de financiële gevolgen door de coronacrisis die wij verwachten tot 1 juli 2021, waarbij een negatief getal een nadeel en een positief getal een voordeel ten opzichte van de huidige begroting aangeeft:

 

We hebben de financiële consequenties van de autonome ontwikkelingen, de aanpassingen in bestaand beleid en nieuw beleid doorgerekend.  Dit alles leidt tot onderstaand financieel overzicht.