We constateren een daling van de ‘traditionele’ geregistreerde criminaliteit. Dit gaat om vaak ingrijpende delicten die zich voordoen in de directe leefomgeving van mensen, zoals woninginbraak, geweld, etc. De intensieve integrale aanpak van de ingrijpende (geregistreerde) criminaliteit wordt samen met alle betrokken partners voortgezet.
Tegelijkertijd vragen nieuwe ontwikkelingen onze aandacht. De sterke daling van geregistreerde criminaliteit stemt positief, maar zegt niet alles over de veiligheidssituatie in ons dorp. Er is criminaliteit die momenteel nog onzichtbaar blijft, maar wel een ondermijnend effect heeft op de rechtsstaat en corruptie in de hand werkt. Dan hebben we het over ondermijnende criminaliteit. Deze vorm van criminaliteit is niet alleen een strafrechtelijk probleem. Het is ook een sociaal-maatschappelijk probleem, omdat het de waarden en normen in de samenleving aantast.
De rol van de gemeente bij de aanpak van ondermijnende criminaliteit is gestoeld op drie pijlers:

  1. Signaleren: het gaat hier om het creëren van bewustwording bij en het detecteren van signalen van criminele activiteiten.
  2. Voorkomen: het gaat hier allereerst om het voorkomen van misbruik van gemeentelijke voorzieningen. De gemeente heeft mogelijkheden om barrières op te werpen, waarmee kan worden voorkomen dat criminele organisaties of personen misbruik maken van legale structuren of zich weten te vestigen in de gemeente. Dit zal zich onder meer uiten in het versterken van de informatiepositie, actualiseren, regionaal afstemmen en consequent uitvoeren van beleid, kritische procedures bij vergunningverlening, subsidies en aanbestedingen.
  3. Bestrijden en aanpakken: inzet van het bestuurlijk instrumentarium, het uitoefenen van toezicht- en handhavingstaken en de strikte toepassing van het sanctioneringsinstrumentarium.

Een veiligheidssituatie die de komende jaren de nodige aandacht vergt is bedrijventerrein Eeneind. Zo zien de partners veel ondernemingen in een specifieke branche, wat uitzonderlijk te noemen gezien het aantal inwoners. Maar ook daarbuiten zetten onze veiligheidspartners vraagtekens bij de levensvatbaarheid van een behoorlijk aantal ondernemingen omdat er weinig bedrijfsactiviteiten plaats lijken te vinden. Kunnen deze bedrijven bestaan vanuit eigen verkregen (legale) omzet, of is sprake van ondergrondse of criminele geldstromen?
Bovenstaande signalen worden waargenomen, maar zijn strafrechtelijk lastig aan te pakken. Daarbij komt dat een eventuele strafrechtelijke veroordeling hun aanwezigheid in Nuenen slechts beperkt stoort. Door als gemeente onze verantwoordelijkheid te nemen door de inzet van een structurele zichtbare integrale benadering kunnen criminele activiteiten zichtbaar worden gemaakt en effectief worden aangepakt. De mix van preventie, zorg en repressie, gecombineerd met een informatie gestuurde, gebiedsgerichte integrale benadering (inzet van bestuurlijke, civielrechtelijke, fiscale en strafrechtelijke maatregelen) moet leiden tot een effectieve probleemgerichte aanpak. Deze aanpak wordt onderdeel van het nog 2019 nog te ontwikkelen programma Bedrijventerreinen. We denken dat we ons, samen met de ondernemers en partners, moeten richten op het verbeteren van de kwaliteit van de openbare ruimte, het verbeteren van het ondernemersklimaat en de aanpak van criminaliteit en rechtshandhaving in het gebied. Om onze ambitieuze plannen kracht bij te zetten bij de aanpak van ondermijnende criminaliteit en om in eerste instantie te voorkomen dat capaciteit anders wordt verdeeld dan vanuit veiligheid wordt gevraagd, wordt verzocht om een tijdelijk budget voor vier jaar (€ 109.600,- in 2019 en 2020 en € 77.600,- in 2021 en 2022).
Dit budget wordt onder andere ingezet voor de inhuur van een relatiemanager bedrijventereinen. De opdracht luidt om anders en slim toezicht te houden en te handhaven en het tempo erin houden. De verwachting is dat niet alles kan worden afgedaan met 'anders en slim'. Om te voorkomen dat acties niet snel genoeg worden opgepakt door andere clusters, kan van het budget dan ook een juridisch beleidsmedewerker worden ingezet. Deze is verantwoordelijk voor de bestuursrechtelijke handhaving (APV, Woningwet, bestemmingsplan, Huisvestingswet, Bibob- en Damoclesbeleid) en sancties (last onder dwangsom, bestuursdwang en bestuurlijke boete) en privaatrechtelijke handhaving. Ook kan het budget worden ingezet om bijvoorbeeld andere specialiteiten tijdelijk in te zetten, bijvoorbeeld via digitale opsporing informatie verzamelen en analyseren over een wijk/gebied om gericht te kunnen toezien en handhaven of tijdelijk een extra boa inzetten.
Als het gaat om milieu of brandveiligheid zetten we respectievelijk de ODZOB of Veiligheidsregio in. Voor de deelname van beide organisaties in het kader van de bestuurlijke aanpak is bij programma 6 (ODZOB) € 10.000,- en bij programma 5 (Veiligheidsregio) € 7.500,- opgenomen.
In programma 5 is verder het budget van handhaving verhoogd voor toezicht op het omgevingsrecht met € 50.000,-. Dit laatste bedrag is nodig voor de veiligheidstaken én voor andere Wabo-projecten.

Bovenstaande laat zien dat we ons moeten aanpassen aan veranderende vraagstukken. Naast toepassen van een gebiedsgerichte aanpak, zetten we de komende jaren in op de doorontwikkeling en professionalisering van de gezamenlijke aanpak van ondermijnende criminaliteit binnen basisteam Dommelstroom (gemeenten, Openbaar Ministerie, Politie, Belastingdienst, RIEC), onder andere door de inzet van een basisteamprogrammaleider.
Om effectiever en efficiënter te werk te kunnen gaan, is een professionalisering nodig, onder andere door de inzet van een vaste, ''fulltime'' basisteamprogrammaleider. Deze zal binnen het basisteam Dommelstroom casuïstiek moeten begeleiden (de lokale projectleider van een RIEC-casus blijft verantwoordelijk voor een casus), bovenregionaal afstemmen en gemeenten binnen het basisteam begeleiden bij het proces om de organisatie en haar mensen (bestuurlijk) weerbaar te makken.
De driehoek (burgemeesters basisteam Dommelstroom, de officier van justitie en de politiechef van het basisteam) onderschrijven de noodzaak om deze rol in te vullen. Meebetalen aan deze nieuwe functie kan niet vanuit huidig budget. Wij vragen daarom om een tijdelijk budget (4 jaar) om de regionale samenwerking te bevorderen. Voor Nuenen betekent dit een kostenpost van € 20.240 per jaar.

Concreet voor 2019:

  • consequent blijven sluiten van drugspanden (Damoclesbeleid);
  • formeren van een gemeentelijk interventieteam en het houden van (structurele) actiedagen samen met de veiligheidspartners in de aandachtsgebieden om misbruik van de gemeentelijke voorzieningen tegen te gaan en te bestrijden;
  • doorontwikkeling regionaal ondermijningsoverleg en daarmee integraal oppakken van casuïstiek en het doen van interventies;
  • uitvoering geven aan het actieplan ondermijnende criminaliteit 2018-2021, onder andere door het verstevigen van en implementeren van ons bestuurlijk instrumentarium (o.a. APV, Bibob en Damoclesbeleid) en verbeteren van onze informatiepositie om misbruik van gemeentelijke voorzieningen tegen te gaan.