Toelichting op het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening

Op 1 januari 2016 is de Wet modernisering Vpb-plicht overheidsondernemingen ingegaan. In 2023 zijn de aanslagen 2016 tot en met 2021 definitief verwerkt op basis van het akkoord met de belastingdienst over de definitieve uitgangspunten voor de grondexploitatie Nuenen-West. Dit betekende een vermindering (terugbetaling) van € 266.000. De aangiften 2022 tot en met 2023 zijn nog voorlopig opgelegd en de definitieve aangifte moet nog ingediend worden.

 

Bij de rechtmatigheidsverantwoording vormt het begrotingscriterium een belangrijk toetsingscriterium. Financiële beheershandelingen, die ten grondslag liggen aan de baten en 
lasten, alsmede de balansposten, dienen tot stand te zijn gekomen binnen de grenzen van de geautoriseerde begroting en hiermee samenhangende programma’s (begrotingscriterium). Uitgangspunt is het niveau waarop de raad de budgetten in de begroting en bij investeringen geautoriseerd heeft. In de begroting zijn de bedragen voor de lasten en baten vermeld die door de raad zijn vastgesteld. Dit houdt in dat de financiële beheershandelingen dienen te passen binnen de begroting, waarbij het juiste programma, de juiste investering, het toereikend zijn van het begrotingsbedrag, alsmede het begrotingsjaar van belang zijn.

Als blijkt dat de gerealiseerde bedragen hoger zijn dan de, ook na de laatste begrotingswijziging, geraamde bedragen dan kan er sprake zijn van onrechtmatige uitgaven (begrotingsonrechtmatigheid) aangezien deze lasten buiten het budgetrecht van de raad tot stand zijn gekomen. 

In deze jaarrekening neemt het college voor het eerst de rechtmatigheidsverantwoording op zoals o.a. toegelicht in het raadsvoorstel bij het actualiseren van de Financiële verordening. In deze rechtmatigheidsverantwoording licht het college toe in hoeverre bij de in de jaarrekening verantwoorde baten en lasten, alsmede de balansmutaties het begrotings-, voorwaarden-, en misbruik- en oneigenlijk gebruik criterium zijn nageleefd.

In hoofdstuk 3 van de gewijzigde Financiële verordening zijn daarvoor artikelen opgenomen. Deze artikelen zijn overgenomen uit de Modelverordening van de VNG van november 2022. Die Modelverordening is op zijn beurt weer gebaseerd op de Kadernota rechtmatigheid van de commissie BBV. Op 20 november 2023 heeft de commissie BBV een Q&A rechtmatigheidsverantwoording gepubliceerd. De daarin gegeven antwoorden leiden tot verschillende interpretaties van hoe om te gaan met de begrotingsrechtmatigheid. Om duidelijkheid te krijgen over hoe we in deze jaarrekening invulling geven aan de begrotingsrechtmatigheid, hebben we deze werkwijze samen met het controleprotocol in februari 2024 aan uw raad voorgelegd.

De toets op rechtmatigheid richt zich op de beschikbare uitgavenbudgetten en de in werkelijkheid gedane uitgaven. Uit het overzicht baten en lasten op de voorgaande pagina’s, en hieronder gecomprimeerd weergegeven, blijkt dat er bij 4 programma's een overschrijding op de lasten is.

Op grond van de Kadernota Rechtmatigheid 2023 van de Commissie BBV van november 2023, de Financiële verordening gemeente Nuenen 2023 en de vastgestelde werkwijze begrotingsrechtmatigheid jaarrekening 2023 gemeente Nuenen is in onderstaande tabel het resterende saldo van de begrotingsonrechtmatigheden bepaald.

Toelichting overschrijdingen per programma

Programma 2. Veiligheid & handhaving
De lastenoverschrijding betreft voornamelijk de overhead binnen dit programma. Alle over- en onderschrijdingen in de individuele programma’s geven per saldo geen overschrijding (zie Algemene toelichting en inleiding bij de programma’s).
Omdat de kostenoverschrijding op dit programma past binnen het bestaand beleid, maar niet in de tussentijdse rapportage verwerkt kon worden, betreft dit een acceptabele overschrijding. Conform de vastgestelde werkwijze heft een acceptabele overschrijding de begrotingsonrechtmatigheid op.

Programma 4 Verenigingen & accommodaties
De kosten van sportaccommodaties (taakveld 5.2) zijn overschreden. Omdat deze kosten worden gecompenseerd door daaraan gerelateerde inkomsten, betreft dit een acceptabele overschrijding. Conform de vastgestelde werkwijze heft een acceptabele overschrijding de begrotingsonrechtmatigheid op.

Programma 6. Ruimtelijk beheer, milieu & verkeer
De overschrijding heeft diverse oorzaken. Een groot deel daarvan is acceptabel op grond van de financiële verordening. Conform de vastgestelde werkwijze heft een acceptabele overschrijding de begrotingsonrechtmatigheid op.
Daarnaast zijn de kosten openbaar groen overschreden als gevolg van indexering en areaaluitbreiding, die vanuit de stelpost loon- en prijsontwikkeling (programma 8) zou moeten zijn overgeheveld. Omdat deze overschrijding niet via een tussentijdse rapportage is geautoriseerd, is deze overschrijding begrotingsonrechtmatigheid (€ 417.000).

Programma 8. Financiën & Belastingen
De lastenoverschrijding betreft voornamelijk de overhead binnen dit programma. Alle over- en onderschrijdingen in de individuele programma’s geven per saldo geen overschrijding (zie Algemene toelichting en inleiding bij de programma’s).
Omdat de kostenoverschrijding op dit programma past binnen het bestaand beleid, maar niet in de tussentijdse rapportage verwerkt kon worden, betreft dit een acceptabele overschrijding. Conform de vastgestelde werkwijze heft een acceptabele overschrijding de begrotingsonrechtmatigheid op.

Begrotingsrechtmatigheid investeringen en projecten
In het overzicht van investeringen en projecten staan 10 kredieten met een budgetoverschrijding kleiner dan de rapporteringsgrens van € 50.000,-.

Daarnaast is er 1 krediet met een budgetoverschrijding groter dan de rapporteringsgrens van € 50.000,-.
Omdat de kostenoverschrijding op dit krediet past binnen het bestaand beleid, maar niet in de tussentijdse rapportage verwerkt kon worden, betreft dit een acceptabele overschrijding. Conform de vastgestelde werkwijze heft een acceptabele overschrijding de begrotingsonrechtmatigheid op.

De analyse van het overzicht van baten en lasten is opgenomen onder alle programma's, onder de tabellen "Wat heeft het gekost". 

Op hoofdlijnen ziet de analyse er als volgt uit:

Toelichtingen incidentele baten en lasten groter dan € 25.000,-

 

Vrijval voorziening wethouderspensioenen:
Uit deze voorziening kon een bedrag vrijvallen als gevolg van de lagere wettelijke rekenrente.

Storting voorziening verlofsparen:
Er is een bedrag gestort in de voorziening verlofsparen vanwege nieuwe regelgeving.

Versterkingsgelden radicalisering:
Deze specifieke uitkering ontvangt gemeente Nuenen als penvoerder namens de regio en er worden regionale projecten van betaald.

Project opvang Oekraïners:
Voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen zijn kosten gemaakt, zoals voor huisvesting en leefgeld. Daarvoor hebben we rijksbijdragen ontvangen. 

Brede spuk / GALA:
In 2023 ontvingen we een specifieke uitkering (SPUK) voor het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA). We hebben hiermee onder andere muziektherapie, een beweegdag voor Parkinsonpatiënten en een plan voor valpreventie bekostigd. .

Project Dommeldal:
Gedurende een aantal jaren worden natuurprojecten in het Dommeldal uitgevoerd ten laste van de bestemmingsreserve groen voor rood. 

Opstellen woonzorgvisie:
Dit betreft een belangrijk project vanuit het coalitieprogramma. Er is een woonzorganalyse opgesteld en deze vormt de basis van de woonzorgvisie.

Koopgarantgelden Helpt Elkander:
We ontvangen de voormalige Koopgarantgelden terug van woningbouwvereniging Helpt Elkander. Deze gelden storten we conform afspraak in de reserve Betaalbaar wonen.

Verkoop grond woonwagenlocatie:
Baten van verkoop gronden worden altijd aangemerkt als incidentele baten, omdat een stuk grond maar eenmaal verkocht kan worden. 

Bouwgrondexploitatie:
Alle baten en lasten van de grondexploitatie zijn incidenteel van aard. 

Storting voorziening milieuschade:
Er is een storting gedaan in de voorziening milieuschade omdat op basis van recente ontwikkelingen hogere kosten worden verwacht.

Incidentele mutaties reserves:
Hiervoor verwijzen we naar de toelichting reserves verderop in deze jaarrekening.

 

De WNT is van toepassing op gemeente Nuenen. Het voor gemeente Nuenen toepasselijke bezoldigingsmaximum is in 2023 € 223.000.

Naast de hieronder vermelde topfunctionarissen zijn er geen overige functionarissen met een dienstbetrekking die in 2023 een bezoldiging boven het individueel toepasselijke drempelbedrag hebben ontvangen.

In 2023 is sprake geweest van inhuur op de functie van griffier. Hieronder is daar een overzicht voor opgenomen.

Gegevens 2023
bedragen x € 1	M. van IJsseldijk		E. Kooi
Functiegegevens	Griffier		Griffier
Kalenderjaar	2023	2022	2023
Periode functievervulling in het kalenderjaar (aanvang – einde)	1-1 t/m 31-3	1-9 t/m 31-12	17-4 t/m 16-10
Aantal kalendermaanden functievervulling in het kalenderjaar	3	4	7
Omvang van het dienstverband in uren per kalenderjaar	443	597	553
Individueel toepasselijk bezoldigingsmaximum
Maximum uurtarief in het kalenderjaar	212	206	212
Maxima op basis van de normbedragen per maand	81.400	114.400	199.400
Individueel toepasselijk maximum gehele periode kalendermaand 1 t/m 12	195.800		117.236
Bezoldiging (alle bedragen exclusief btw)
Bezoldiging in de betreffende periode	50.254	63.540	58.065
Totale bezoldiging gehele periode kalendermaand 1 t/m 12	113.794		58.065
(-/-) Onverschuldigd betaald bedrag en nog niet terugontvangen bedrag	0		0
Totale bezoldiging, exclusief BTW	113.794		58.065
Het bedrag van de overschrijding en de reden waarom de overschrijding al dan niet is toegestaan	N.v.t.		N.v.t.
Toelichting op de vordering wegens onverschuldigde betaling	N.v.t.		N.v.t.

Rechtmatigheidsverantwoording jaarrekening 2023

Verantwoordelijkheid college

De baten en lasten alsmede de balansmutaties moeten getrouw in de jaarrekening worden opgenomen. 
Uit het getrouw opnemen van de baten en lasten alsmede de balansmutaties, blijken een drietal rechtmatigheidscriteria niet expliciet. Dit betreffen het begrotings-, voorwaarden-, en misbruik- en oneigenlijk gebruik criterium. In deze rechtmatigheidsverantwoording licht het college toe in hoeverre bij de in de jaarrekening verantwoorde baten en lasten, alsmede de balansmutaties het begrotings-, voorwaarden-, en misbruik- en oneigenlijk gebruik criterium zijn nageleefd. Dit houdt in dat de verantwoorde baten en lasten, alsmede de balansmutaties in overeenstemming zijn met door de raad vastgestelde kaders zoals de begroting en verordeningen en met bepalingen in de relevante wet- en regelgeving. Bij de waarderingsgrondslagen in de jaarrekening is het door de raad op 7 februari 2024 vastgestelde normenkader van de relevante wet- en regelgeving verder toegelicht.
Deze verantwoording hanteert een grensbedrag omdat alleen de van belang zijnde aspecten in de verantwoording hoeven te worden betrokken. Deze grens is door de raad bepaald en bedraagt 1% van de totale lasten inclusief toevoegingen aan de reserves en is daarmee vastgesteld op € 733.000.
De grondslag voor deze verantwoording is de Kadernota Rechtmatigheid 2023 van de Commissie BBV van november 2023, de Financiële verordening gemeente Nuenen 2023 en de vastgestelde werkwijze begrotingsrechtmatigheid jaarrekening 2023 gemeente Nuenen.

Bevinding

Het college is van mening dat de in deze jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties rechtmatig tot stand zijn gekomen binnen de daarvoor gestelde grens.
In de paragraaf bedrijfsvoering is op basis van de Kadernota rechtmatigheid van de commissie BBV en op basis van de afspraken met de raad aanvullende informatie opgenomen over de financiële rechtmatigheid. In deze paragraaf heeft het college ook beschreven welke actie hij onderneemt om vermelde afwijkingen in de toekomst te voorkomen.