Toelichting op het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening

Op 1 januari 2016 is de Wet modernisering Vpb-plicht overheidsondernemingen ingegaan. In 2023 zijn de aanslagen 2016 tot en met 2021 definitief verwerkt op basis van het akkoord met de belastingdienst over de definitieve uitgangspunten voor de grondexploitatie Nuenen-West. Dit betekende een vermindering (terugbetaling) van € 266.000. De aangiften 2022 tot en met 2023 zijn nog voorlopig opgelegd en de definitieve aangifte moet nog ingediend worden.

 

Bij de rechtmatigheidsverantwoording vormt het begrotingscriterium een belangrijk toetsingscriterium. Financiële beheershandelingen, die ten grondslag liggen aan de baten en 
lasten, alsmede de balansposten, dienen tot stand te zijn gekomen binnen de grenzen van de geautoriseerde begroting en hiermee samenhangende programma’s (begrotingscriterium). Uitgangspunt is het niveau waarop de raad de budgetten in de begroting en bij investeringen geautoriseerd heeft. In de begroting zijn de bedragen voor de lasten en baten vermeld die door de raad zijn vastgesteld. Dit houdt in dat de financiële beheershandelingen dienen te passen binnen de begroting, waarbij het juiste programma, de juiste investering, het toereikend zijn van het begrotingsbedrag, alsmede het begrotingsjaar van belang zijn.

Als blijkt dat de gerealiseerde bedragen hoger zijn dan de, ook na de laatste begrotingswijziging, geraamde bedragen dan kan er sprake zijn van onrechtmatige uitgaven (begrotingsonrechtmatigheid) aangezien deze lasten buiten het budgetrecht van de raad tot stand zijn gekomen. 

In deze jaarrekening neemt het college voor het eerst de rechtmatigheidsverantwoording op zoals o.a. toegelicht in het raadsvoorstel bij het actualiseren van de Financiële verordening. In deze rechtmatigheidsverantwoording licht het college toe in hoeverre bij de in de jaarrekening verantwoorde baten en lasten, alsmede de balansmutaties het begrotings-, voorwaarden-, en misbruik- en oneigenlijk gebruik criterium zijn nageleefd.

In hoofdstuk 3 van de gewijzigde Financiële verordening zijn daarvoor artikelen opgenomen. Deze artikelen zijn overgenomen uit de Modelverordening van de VNG van november 2022. Die Modelverordening is op zijn beurt weer gebaseerd op de Kadernota rechtmatigheid van de commissie BBV. Op 20 november 2023 heeft de commissie BBV een Q&A rechtmatigheidsverantwoording gepubliceerd. De daarin gegeven antwoorden leiden tot verschillende interpretaties van hoe om te gaan met de begrotingsrechtmatigheid. Om duidelijkheid te krijgen over hoe we in deze jaarrekening invulling geven aan de begrotingsrechtmatigheid, hebben we deze werkwijze samen met het controleprotocol in februari 2024 aan uw raad voorgelegd.

De toets op rechtmatigheid richt zich op de beschikbare uitgavenbudgetten en de in werkelijkheid gedane uitgaven. Uit het overzicht baten en lasten op de voorgaande pagina’s, en hieronder gecomprimeerd weergegeven, blijkt dat er bij 4 programma's een overschrijding op de lasten is.

Op grond van de Kadernota Rechtmatigheid 2023 van de Commissie BBV van november 2023, de Financiële verordening gemeente Nuenen 2023 en de vastgestelde werkwijze begrotingsrechtmatigheid jaarrekening 2023 gemeente Nuenen is in onderstaande tabel het resterende saldo van de begrotingsonrechtmatigheden bepaald.

Begrotingscriterium	Overschrijding	Waarvan acceptabel
Overschrijding lasten prgramma's:
Programma 2. Veiligheid & handhaving	88	88
Programma 4. Verenigingen & accommodaties	44	44
Programma 6. Ruimtelijk beheer, milieu & verkeer	1.205	788
Programma 8. Financiën en belastingen	203	203
Subtotaal programma's	1.540	1.123
Overschrijding investeringsbudgetten (kredieten)	0	0
Totaal overschrijding	1.540
Totaal overschrijdingen die passen binnen het vooraf vastgestelde beleid en daarmee acceptabel zijn.		1.123
Resterend saldo begrotingsonrechtmatigheden		417

Toelichting overschrijdingen per programma

Programma 2. Veiligheid & handhaving
De lastenoverschrijding betreft voornamelijk de overhead binnen dit programma. Alle over- en onderschrijdingen in de individuele programma’s geven per saldo geen overschrijding (zie Algemene toelichting en inleiding bij de programma’s).
Omdat de kostenoverschrijding op dit programma past binnen het bestaand beleid, maar niet in de tussentijdse rapportage verwerkt kon worden, betreft dit een acceptabele overschrijding. Conform de vastgestelde werkwijze heft een acceptabele overschrijding de begrotingsonrechtmatigheid op.

Programma 4 Verenigingen & accommodaties
De kosten van sportaccommodaties (taakveld 5.2) zijn overschreden. Omdat deze kosten worden gecompenseerd door daaraan gerelateerde inkomsten, betreft dit een acceptabele overschrijding. Conform de vastgestelde werkwijze heft een acceptabele overschrijding de begrotingsonrechtmatigheid op.

Programma 6. Ruimtelijk beheer, milieu & verkeer
De overschrijding heeft diverse oorzaken. Een groot deel daarvan is acceptabel op grond van de financiële verordening. Conform de vastgestelde werkwijze heft een acceptabele overschrijding de begrotingsonrechtmatigheid op.
Daarnaast zijn de kosten openbaar groen overschreden als gevolg van indexering en areaaluitbreiding, die vanuit de stelpost loon- en prijsontwikkeling (programma 8) zou moeten zijn overgeheveld. Omdat deze overschrijding niet via een tussentijdse rapportage is geautoriseerd, is deze overschrijding begrotingsonrechtmatigheid (€ 417.000).

Programma 8. Financiën & Belastingen
De lastenoverschrijding betreft voornamelijk de overhead binnen dit programma. Alle over- en onderschrijdingen in de individuele programma’s geven per saldo geen overschrijding (zie Algemene toelichting en inleiding bij de programma’s).
Omdat de kostenoverschrijding op dit programma past binnen het bestaand beleid, maar niet in de tussentijdse rapportage verwerkt kon worden, betreft dit een acceptabele overschrijding. Conform de vastgestelde werkwijze heft een acceptabele overschrijding de begrotingsonrechtmatigheid op.

Begrotingsrechtmatigheid investeringen en projecten
In het overzicht van investeringen en projecten staan 10 kredieten met een budgetoverschrijding kleiner dan de rapporteringsgrens van € 50.000,-.

Daarnaast is er 1 krediet met een budgetoverschrijding groter dan de rapporteringsgrens van € 50.000,-.
Omdat de kostenoverschrijding op dit krediet past binnen het bestaand beleid, maar niet in de tussentijdse rapportage verwerkt kon worden, betreft dit een acceptabele overschrijding. Conform de vastgestelde werkwijze heft een acceptabele overschrijding de begrotingsonrechtmatigheid op.

De analyse van het overzicht van baten en lasten is opgenomen onder alle programma's, onder de tabellen "Wat heeft het gekost". 

Op hoofdlijnen ziet de analyse er als volgt uit:

Grootste verschillen tussen begroot en gerealiseerd resultaat
Vrijval voorziening wethouderspensioenen (P1)	264.000
Storting in voorziening verlofsparen (P1)	-173.000
Bijstandsverlening (BUIG) en minimabeleid (P3)	104.000
Jeugdhulp (P3)	116.000
Grondexploitatie (P5)	892.000
Overschrijding openbaar groen (P6)	-419.000
Storting voorziening milieuschade (P6)	-389.000
Algemene uitkering gemeentefonds (P8)	521.000
Lagere rentelasten (alle programma's)	171.000
Overige verschillen < € 100.000	499.000
Begroot resultaat	614.000
Totaal gerealiseerd resultaat 2023	2.200.000

Beginstand onvoorzien 2023	143.225
Extra verkiezingen (tussentijdse rapportage najaar 2023)	-100.000
Eindstand onvoorzien 2023	43.225
Het restant van de stelpost onvoorzien valt in deze jaarrekening vrij ten gunste van het resultaat 2023.

Incidentele baten en lasten	2023
	Baten	Lasten
Programma 1 Bestuur, Samenwerking & Dienstverlening
Vrijval voorziening wethouderspensioenen	264.000
Storting voorziening verlofsparen		173.000
Programma 2 Veiligheid & Handhaving
Versterkingsgelden radicalisering	666.000	666.000
Programma 3 Werk (participatie), Zorg & Jeugd
Opvang Oekraïners	3.025.886	1.638.973
Brede spuk GALA	133.644	106.180
Programma 4 Verenigingen & Accommodaties
Brede spuk GALA	56.021	102.949
Programma 5 Wonen & Leefomgeving
Project Dommeldal (uit reserve groen voor rood)	21.156	61.170
Opstellen Woonzorgvisie		25.889
Koopgarantgelden Helpt Elkander	55.692
Verkoop grond woonwagenlocatie	52.506
Bouwgrondexploitatie	6.900.000	5.234.000
Programma 6 Ruimtelijk beheer, Milieu & Verkeer
Storting voorziening milieuschade		389.124
Incidentele bedragen < € 25.000 (alle programma's)	8.987	59.078
Subtotaal	11.183.892	8.456.363
Incidentele mutaties reserves	Baten/onttrekking	Lasten/toevoeging
Programma 3 Werk (participatie), Zorg & Jeugd
Opvang vluchtelingen	707.000
Storting rijksgelden Oekraïne in reserve vluchtelingen		1.814.113
Programma 5 Wonen & Leefomgeving
Overdracht woonwagens en standplaatsen	1.150.000	1.150.000
Correctie afdracht fondsen door winstneming Eeneind oost		31.000
Correctie afdracht fondsen door winstneming Luistruik		170.000
Storting vanuit grondexploitatie in reserve bovenwijkse voorzieningen		521.714
Storting vanuit grondexploitatie in reserve sociale volkshuisvesting		27.333
Storting vanuit grondexploitatie in reserve groen voor rood		23.810
Storting reserve groen voor rood anterieure overeenkomsten		40.220
Koopgarantgelden Helpt Elkander naar reserve Betaalbaar wonen		55.692
Programma 6 Ruimtelijk beheer, Milieu & Verkeer
Terugstorten dekkingsres. In algemene reserve	31.940	31.940
Terugstorten dekkingsres. In alg reserve bouwgrond	92.000	92.000
Spuk CDOKE en verschuiving alg midd		330.000
Programma 7 Economie & Toerisme
Klooster scenario 2 deel dekkingsreserve	850.000	850.000
Programma 8 Financiën & Belastingen
Opheffen reserve corona	352.125	352.126
Storting 75% begrotingssaldo in alg res tbv ravijn		312.524
JR 2022 energietoeslag decembercirculaire 2022	312.000
Winstnemingen Eeneind Zuid naar alg res bouwgrondexpl	362.821	362.821
Storting reserve pers kosten investeringen		1.000.000
Incidentele bedragen < € 25.000 (alle programma's)	103.326	37.122
Subtotaal	3.961.212	7.202.415
Totaal	15.145.104	15.658.778

Toelichtingen incidentele baten en lasten groter dan € 25.000,-

 

Vrijval voorziening wethouderspensioenen:
Uit deze voorziening kon een bedrag vrijvallen als gevolg van de lagere wettelijke rekenrente.

Storting voorziening verlofsparen:
Er is een bedrag gestort in de voorziening verlofsparen vanwege nieuwe regelgeving.

Versterkingsgelden radicalisering:
Deze specifieke uitkering ontvangt gemeente Nuenen als penvoerder namens de regio en er worden regionale projecten van betaald.

Project opvang Oekraïners:
Voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen zijn kosten gemaakt, zoals voor huisvesting en leefgeld. Daarvoor hebben we rijksbijdragen ontvangen. 

Brede spuk / GALA:
In 2023 ontvingen we een specifieke uitkering (SPUK) voor het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA). We hebben hiermee onder andere muziektherapie, een beweegdag voor Parkinsonpatiënten en een plan voor valpreventie bekostigd. .

Project Dommeldal:
Gedurende een aantal jaren worden natuurprojecten in het Dommeldal uitgevoerd ten laste van de bestemmingsreserve groen voor rood. 

Opstellen woonzorgvisie:
Dit betreft een belangrijk project vanuit het coalitieprogramma. Er is een woonzorganalyse opgesteld en deze vormt de basis van de woonzorgvisie.

Koopgarantgelden Helpt Elkander:
We ontvangen de voormalige Koopgarantgelden terug van woningbouwvereniging Helpt Elkander. Deze gelden storten we conform afspraak in de reserve Betaalbaar wonen.

Verkoop grond woonwagenlocatie:
Baten van verkoop gronden worden altijd aangemerkt als incidentele baten, omdat een stuk grond maar eenmaal verkocht kan worden. 

Bouwgrondexploitatie:
Alle baten en lasten van de grondexploitatie zijn incidenteel van aard. 

Storting voorziening milieuschade:
Er is een storting gedaan in de voorziening milieuschade omdat op basis van recente ontwikkelingen hogere kosten worden verwacht.

Incidentele mutaties reserves:
Hiervoor verwijzen we naar de toelichting reserves verderop in deze jaarrekening.

 

Omschrijving	Toevoegingen	Onttrekkingen	Reden
Dekkingsreserve HOV2		2.508	onttrekking kapitaallasten
Dekkingsreserve bereikbaarheidsakkoord		20.058	onttrekking kapitaallasten
Dekkingsreserve ecologische verbinding Hooidonk		870	onttrekking kapitaallasten
Dekkingsreserve hybrideveld RKGSV Gerwen		14.288	onttrekking kapitaallasten
Dekkingsreserve onderzoek mobiliteitsprojecten		35.784	onttrekking kapitaallasten
Dekkingsreserve snelheidsremmende maatregelen Boord		1.442	onttrekking kapitaallasten
Totaal	-	74.950	Totaal

De WNT is van toepassing op gemeente Nuenen. Het voor gemeente Nuenen toepasselijke bezoldigingsmaximum is in 2023 € 223.000.

Naast de hieronder vermelde topfunctionarissen zijn er geen overige functionarissen met een dienstbetrekking die in 2023 een bezoldiging boven het individueel toepasselijke drempelbedrag hebben ontvangen.

Gegevens 2023
bedragen x € 1	M. Arents	J. Oostdijk
Functiegegevens	Directeur	Griffier
Aanvang en einde functievervulling in 2023	1/1 - 31/12	16/10 - 31/12
Omvang dienstverband (als deeltijdfactor in fte)	1,0	0,889
Dienstbetrekking?	ja	ja
Bezoldiging
Beloning plus belastbare onkostenvergoeding	121.020	16.371
Beloningen betaalbaar op termijn	19.957	2.590
Subtotaal	140.977	18.961
Individueel toepasselijke bezoldigingsmaximum	223.000	41.822
-/- Onverschuldigd betaald bedrag en nog niet terugontvangen bedragen	N.v.t.	N.v.t.
Bezoldiging	140.977	18.961
Het bedrag van de overschrijding en de reden waarom de overschrijding al dan niet is toegestaan	N.v.t.	N.v.t.
Toelichting op de vordering wegens onverschuldigde betaling	N.v.t.	N.v.t.
Gegevens 2022
bedragen x € 1	M. Arents	M.C.P. Laurenssen van Dal
Functiegegevens	Directeur	Griffier
Aanvang en einde functievervulling in 2022	1/1 - 31/12	1/1 - 30/9
Omvang dienstverband (als deeltijdfactor in fte)	1,0	0,963
Dienstbetrekking?	ja	ja
Bezoldiging
Beloning plus belastbare onkostenvergoeding	114.344	71.688
Beloningen betaalbaar op termijn	20.657	11.072
Subtotaal	135.001	82.760
Individueel toepasselijke bezoldigingsmaximum	216.000	155.578
Bezoldiging	135.001	82.760

In 2023 is sprake geweest van inhuur op de functie van griffier. Hieronder is daar een overzicht voor opgenomen.

Gegevens 2023
bedragen x € 1	M. van IJsseldijk		E. Kooi
Functiegegevens	Griffier		Griffier
Kalenderjaar	2023	2022	2023
Periode functievervulling in het kalenderjaar (aanvang – einde)	1-1 t/m 31-3	1-9 t/m 31-12	17-4 t/m 16-10
Aantal kalendermaanden functievervulling in het kalenderjaar	3	4	7
Omvang van het dienstverband in uren per kalenderjaar	443	597	553
Individueel toepasselijk bezoldigingsmaximum
Maximum uurtarief in het kalenderjaar	212	206	212
Maxima op basis van de normbedragen per maand	81.400	114.400	199.400
Individueel toepasselijk maximum gehele periode kalendermaand 1 t/m 12	195.800		117.236
Bezoldiging (alle bedragen exclusief btw)
Bezoldiging in de betreffende periode	50.254	63.540	58.065
Totale bezoldiging gehele periode kalendermaand 1 t/m 12	113.794		58.065
(-/-) Onverschuldigd betaald bedrag en nog niet terugontvangen bedrag	0		0
Totale bezoldiging, exclusief BTW	113.794		58.065
Het bedrag van de overschrijding en de reden waarom de overschrijding al dan niet is toegestaan	N.v.t.		N.v.t.
Toelichting op de vordering wegens onverschuldigde betaling	N.v.t.		N.v.t.

Rechtmatigheidsverantwoording jaarrekening 2023

Verantwoordelijkheid college

De baten en lasten alsmede de balansmutaties moeten getrouw in de jaarrekening worden opgenomen. 
Uit het getrouw opnemen van de baten en lasten alsmede de balansmutaties, blijken een drietal rechtmatigheidscriteria niet expliciet. Dit betreffen het begrotings-, voorwaarden-, en misbruik- en oneigenlijk gebruik criterium. In deze rechtmatigheidsverantwoording licht het college toe in hoeverre bij de in de jaarrekening verantwoorde baten en lasten, alsmede de balansmutaties het begrotings-, voorwaarden-, en misbruik- en oneigenlijk gebruik criterium zijn nageleefd. Dit houdt in dat de verantwoorde baten en lasten, alsmede de balansmutaties in overeenstemming zijn met door de raad vastgestelde kaders zoals de begroting en verordeningen en met bepalingen in de relevante wet- en regelgeving. Bij de waarderingsgrondslagen in de jaarrekening is het door de raad op 7 februari 2024 vastgestelde normenkader van de relevante wet- en regelgeving verder toegelicht.
Deze verantwoording hanteert een grensbedrag omdat alleen de van belang zijnde aspecten in de verantwoording hoeven te worden betrokken. Deze grens is door de raad bepaald en bedraagt 1% van de totale lasten inclusief toevoegingen aan de reserves en is daarmee vastgesteld op € 733.000.
De grondslag voor deze verantwoording is de Kadernota Rechtmatigheid 2023 van de Commissie BBV van november 2023, de Financiële verordening gemeente Nuenen 2023 en de vastgestelde werkwijze begrotingsrechtmatigheid jaarrekening 2023 gemeente Nuenen.

Bevinding

Het college is van mening dat de in deze jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties rechtmatig tot stand zijn gekomen binnen de daarvoor gestelde grens.
In de paragraaf bedrijfsvoering is op basis van de Kadernota rechtmatigheid van de commissie BBV en op basis van de afspraken met de raad aanvullende informatie opgenomen over de financiële rechtmatigheid. In deze paragraaf heeft het college ook beschreven welke actie hij onderneemt om vermelde afwijkingen in de toekomst te voorkomen.